MG Redactie

2003, december

Toen ik jong was, hadden mijn ouders het over de crisistijd toen zij jong waren. Wij hadden het goed, in vergelijking met hun jonge jaren. Wij mochten (moesten) doorleren. Mijn vader hoefde niet in een ellenlange rij voor een stempelloket te wachten om van ‘de steun’ te leven. Hij had werk en dus waren wij rijk; we hoefden niet op zoek naar eten en konden soms leuke dingen doen. Dat beeld werd er zo hardhandig ingewreven dat de associatie tussen crisis en armoede, afhankelijkheid bijna levensecht in mijn geheugen is gebrand, alsof ik het zelf had beleefd (terwijl ons was ingepeperd dat we dat juist niet hadden).
De interesse in die tijd was er ook altijd wel. Tot vervelens toe worden wij herinnerd aan de Tweede Wereldoorlog en hoewel er sindsdien heel wat gevochten is op deze aardkloot, blijft die grote oorlog mij intrigeren. Vooral de stompzinnige logica die eraan ten grondslag lag. De aanleiding van WO II was de crisistijd, die volgde op de beurskrach van 1929, waarmee de (Amerikaanse) economie implodeerde als reactie op the roaring twenties, de sympathieke omschrijving van een oververhitte economie en een samenleving die er lekker op los leefde. Om kort te gaan: omdat tachtig jaar geleden de Amerikanen te veel en te gemakkelijk geld leenden, kampen we nu als tweede en derde naoorlogse generatie nog met angstcomplexen over jappen- en nazikampen, hongerwinters en die eeuwige crisisdreiging.
Het woordje ‘crisis’ heeft daardoor meer lading dan er momenteel in de Europese vrachtvaart beschikbaar is. Het eeuwige optimisme van de binnenvaartondernemers doet de vloot niettemin onherroepelijk uitdijen en nu de oud-voor-nieuw regeling eindelijk definitief is opgedoekt dreigt weer een oververhitting van de vlootomvang. Geplaatst in historisch perspectief leidt dit onvermijdelijk tot een crisis bij gebrek aan evenredige ladinggroei.
Natuurlijk zit niemand op een crisis te wachten en vandaar dat de vertegenwoordigers van al die nieuwbouwers pleiten voor een crisismechanisme, waardoor de vlootomvang enigszins binnen de perken kan blijven. Daar is de Europese Unie wel mee akkoord, maar vóór er maatregelen worden genomen, moet eerst officieel de crisis worden uitgeroepen. Dus eerst toekijken terwijl het kalf verdrinkt, terwijl je met een simpele handomdraai de put bijtijds had kunnen dempen. Hoewel simpel? Niets is natuurlijk simpel meer in de Europese Unie, zeker niet als 25 lidstaten mee moeten beslissen en allemaal wel de economische voordelen willen genieten van de Unie, maar dat het behouden van de eigen soevereiniteit een halszaak is. Voor je het weet is het echt crisis (en niet alleen in de binnenvaart) en dan staan we met z’n allen in de rij voor een stempeltje. Even later is het echt oorlog, voor die stompzinnige logica had ik niet hoeven (moeten) doorleren.