MG Redactie

2000, oktober

Voor je het weet zitten we weer in een oliecrisis. De waanzinnige prijsstijgingen van 1973 liggen in onze herinnering verankerd als 'autoloze zondagen' en het advies van onze premier om de gordijnen voortaan wat vroeger dicht te doen (van dubbele beglazing had nog niemand gehoord en dit zou de stookkosten omlaag brengen). De benzine ging op de bon. De crisis van toen had wel iets kneuterigs met Vader Abraham's carnavalsschlager 'Den Uyl zit in de olie' en het nog uit de oorlog bekende wij gevoel(daar herinnerde Joop den Uyl ons wel aan) nam de overhand in het in opkomst zijnde ik tijdperk van de vroeg seventies. Die crisis had een oorzaak, even duidelijk als voorspelbaar en onvermijdelijk. In het Midden Oosten waren een paar sjeiks, koningen, de sjah en tot dan toe onnozele politici er achter gekomen dat ze zich bijna oneindig konden verrijken met dat stroperige goedje dat kennelijk onder die droge woestijngrond zat. Het rijke Westen was toen al ruim honderd jaar z'n best aan het doen om bijna oneindig afhankelijk te worden van olie.
Op de geologische tijdschaal is het een lachertje. Je zult wel zeggen: daar heb je hem weer, maar dat is hier echt wel relevant. Aardolie is een minerale delfstof en geologie is de wetenschap van de aardkorst, vandaar. Dus toch maar even een stukje geologische tijdschaal. Het Carboon is het tijdperk dat liep van 345 tot 270 miljoen jaar geleden. Een groot deel van de aarde kende een warm, vochtig klimaat. Het land lag grotendeels op het zuidelijk halfrond en er liepen nog maar heel simpele diertjes over rond, nog wat aarzelend en afhankelijk van de grote plassen. Planten (en insecten) daarentegen waren al veel eerder aan land gegaan en tierden welig in dat vruchtbare klimaat. De aarde was miljoenen jaren lang dicht begroeid. Het zijn de resten van deze gestorven planten die tussen de aardlagen steenkool, aardolie, gas etc. hebben gevormd. Elke druppel olie die wij verbranden, is een honderden miljoenen jaren zorgvuldig bewaard pakketje zonne energie. Wij maken er korte metten mee. In 1844 werd (in Amerika) voor het eerst olie aangeboord en met het huidige verbruik weten we dat het echt geen tachtig jaar meer zal duren voor we alles er doorheen hebben gejaagd. Dat is ongeveer 300.000 maal zo snel als het werd gevormd.
Enfin, sinds 1973 hebben de landen in het Midden Oosten een machtsmiddel van heb ik jou daar. Behalve dat ze dankzij die macht zich in twaalf meter lange limousines door de City van Londen laten rijden, zijn ze tot nu toe niet eens in staat gebleken een fatsoenlijk voetbalelftal ervan bijeen te kopen. Dus zo eng als het er in '73 uit zag, zo erg is het niet geworden. Het blijken gewoon mensen te zijn, ook al kunnen ze overdag maar geen afscheid nemen van de lakens. De problemen van nu zijn dichter bij huis gevormd. Handel en speculaties liggen aan die toestand met die olie ten grondslag. Geen Arabier zal het nu in zijn hoofd halen zo'n machtsspelletje te spelen om ons de onnozele afhankelijkheid nog maar eens in te peperen. Straks staat hij met zijn limousine zonder benzine.